I-ốt là một vi chất cần thiết cho sự phát triển của cơ thể, cần cho sự tổng hợp hóc môn tuyến giáp, phát triển xương, phát triển của não bộ và hệ thần kinh trong thời kỳ bào thai. Thiếu hụt i-ốt xảy ra trong bất kỳ giai đoạn nào và có thể ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và trí tuệ của mỗi con người, đặc biệt là ở phụ nữ và trẻ em. Phụ nữ mang thai không được cung cấp đủ iốt sẽ làm tăng nguy cơ tai biến sản khoa, dễ gây sảy thai, thai chết lưu, sinh non. Đứa trẻ sinh ra có nguy cơ bị suy tuyến giáp bẩm sinh, chậm phát triển trí tuệ. Người lớn và trẻ em thiếu iốt dễ bị bướu cổ, thường xuyên mệt mỏi, giảm tư duy sáng tạo, giảm khả năng học tập, năng suất lao động kém.

Hình ảnh: Bệnh nhân bướu cổ đang điều trị tại Bệnh viện Nội tiết Nghệ An, đây là một trong những bệnh phổ biến nhất do thiếu hụt Iod

     Theo điều tra năm 1993, ở nước ta, 94% dân số nằm trong vùng thiếu hụt Iốt và đến năm 2005, nước ta đã hoàn thành mục tiêu thanh toán tình trạng thiếu hụt Iốt. Tuy nhiên, trong khoảng thời gian vài năm trở lại đây, theo báo cáo của Mạng lưới I-ốt toàn cầu, Việt Nam đang nằm trong số 19 nước trên thế giới có tình trạng thiếu I-ốt nhiều nhất trên thế giới. Trong khi khuyến cáo toàn cầu về phổ cập sử dụng muối i-ốt toàn dân là 90% thì Việt Nam chỉ có 45% số hộ gia đình đang sử dụng muối I-ốt, thấp hơn nhiều so mức khuyến cáo. Bộ Y tế cũng cảnh báo một số khu vực, địa phương có nguy cơ tái diễn tình trạng thiếu hụt I-ốt. Tại Bệnh viện Nội tiết Nghệ An, trong 10 tháng đầu năm, đã có hơn 40.000 lượt bệnh nhân đi khám bệnh lý tuyến giáp. Công tác phòng, chống thiếu hụt I-ốt cần thực hiện thường xuyên, lâu dài, cần sự vào cuộc của các bộ, ban, ngành, đoàn thể, chính quyền các cấp từ Trung ương đến địa phương.

     Để phòng chống thiếu hụt vi chất dinh dưỡng, trong đó có phòng ngừa tình trạng thiếu hụt I-ốt, Nghị định số 09/2016/NĐ-CP ngày 28/01/2016 của Chính phủ, tại Điều 5 cũng có quy định vi chất dinh dưỡng bắt buộc tăng cường vào thực phẩm bao gồm I-ốt, sắt, kẽm và vitamin A. Trong đó, để tăng cường I-ốt, trong bữa ăn hay chế biến thực phẩm hàng ngày sử dụng muối phải được tăng cường I-ốt.

     Mỗi ngày chúng ta cần khoảng 150mcg I-ốt (mcg (micrô gram) = 1/triệu gram); trẻ em cần dùng ít hơn trong khi phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú thì cần nhiều hơn (khoảng 200mcg). Số lượng này bằng khoảng 5-8g muối đã trộn sẵn. Số lượng 5-8g muối bằng với tổng lượng muối hàng ngày mà mỗi người ăn vào (mỗi người lớn chỉ nên dùng dưới 6g hàng ngày để tránh tim làm việc quá sức và bệnh tăng huyết áp), nếu chúng ta chỉ dùng muối I-ốt thì số lượng này là đủ.

     Giá thành thì muối I-ốt giá rẻ, gần bằng muối thường và vì hàng ngày ta chỉ dùng một lượng không nhiều, số tiền thêm lên quá nhỏ bé so với hiệu quả phòng bệnh của nó. Chúng ta có thể mua muối I-ốt từ tất cả các cửa hàng lương thực thực phẩm hay tạp hoá, rất thuận tiện. Ngoài ra cách bảo quản muối I-ốt cũng sẽ ảnh hưởng tới chất lượng của muối I-ốt rất nhiều, lọ muối I-ốt nên đậy nắp kín, tránh ẩm ướt và để xa hơi nóng của bếp lửa hoặc ánh sáng mặt trời. Muối I-ốt không nên rang lên vì sẽ làm mất I-ốt.

     Ngoài sử dụng muối I-ốt, chúng ta bổ sung thêm I-ốt từ nhiều nguồn thức ăn khác, đặc biệt là các thức ăn từ biển, có nồng độ I-ốt cao hơn hẳn các thực phẩm khác.

Bảng: Nồng độ I-ốt trung bình trong một số thực phẩm (mcg/kg) (nguồn: Internet)

     Phòng chống các rối loạn do thiếu hụt I-ốt thông qua việc sử dụng thường xuyên muối I-ốt và chế phẩm có I-ốt đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao sức khoẻ toàn dân nhất là bà mẹ và trẻ em nhằm đạt được mục tiêu phát triển của sức khỏe Việt Nam.

Hình: Một số hình ảnh về lễ phát động “Toàn dân mua và sử dụng muối I-ốt” do Bệnh viện Nội tiết Nghệ An phối hợp tổ chức tại tỉnh Nghệ An

     Hưởng ứng ngày toàn dân sử dụng muối iốt 2/11, ngành Y tế kêu gọi mọi gia đình, mọi người dân, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em hãy tích cực sử dụng muối I-ốt trong bữa ăn hàng ngày để không bị mắc các bệnh rối loạn do thiếu I-ốt gây ra.